Αναδημοσιεύω απο το
http://www.underwaterarchaeology.gr/τον κώδικα ηθικής καθώς και οδηγίες που αφορούν τα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις του συνειδοποιημένου αυτοδύτη σε περίπτωση που βρεί αρχαία στο βυθό.
ΚΩΔΙΚΑΣ ΗΘΙΚΗΣ:
1.
ΤΗΡΟΥΜΕ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΝΟΜΟΥΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΚΑΤΑΔΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΥΠΟΒΡΥΧΙΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΜΑΣ.
2.
ΑΝΑΦΕΡΟΥΜΕ ΥΠΟΒΡΥΧΙΟΥΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ ΣΤΙΣ ΚΑΤΑΛΛΗΛΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΦΗΝΟΥΜΕ ΚΑΘΕ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΧΩΡΟ ΟΠΩΣ ΗΤΑΝ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΚΑΘΕ ΕΠΙΣΚΕΨΗ.
3.
ΜΕΤΑΔΙΔΟΥΜΕ ΣΕ ΚΑΘΕ ΔΥΤΗ ΤΗΝ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΩΜΙΑΣ ΜΑΣ ΚΑΙ ΤΟΝ ΠΑΡΟΤΡΥΝΟΥΜΕ ΝΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΥΝ.
4.
ΚΑΘΕ ΕΥΡΗΜΑ ΕΧΕΙ ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΣΗΜΑΣΙΑ, ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΣ ΑΠΟ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Η ΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΤΟΥ. ΜΕ ΤΙΣ ΝΕΕΣ ΜΕΘΟΔΟΥΣ ΠΟΥ Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΜΑΣ ΕΠΙΤΡΕΠΕΙ ΝΑ ΣΥΛΛΕΓΟΥΜΕ ΔΕΔΟΜΕΝΑ, ΕΝΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΙΚΑ ΑΣΗΜΑΝΤΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΠΟΔΕΙΧΘΕΙ ΤΟ ΠΙΟ ΠΟΛΥΤΙΜΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ.
5.
ΚΑΘΕ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΕΡΕΥΝΗΘΕΙ ΕΧΕΙ ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΣΗΜΑΣΙΑ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΙΝΑΙ ΥΨΙΣΤΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΕΝΕΡΓΟΥΜΕ ΩΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΣ ΤΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΜΑΣ, ΚΑΙ ΜΕ ΚΑΝΕΝΑ ΤΡΟΠΟ ΔΕΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΟΥΜΕ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΚΑΠΗΛΙΑ, ΛΕΗΛΑΣΙΑ, Η ΤΗΝ ΔΙΑΤΑΡΑΞΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ.
6.
ΟΡΓΑΝΩΝΟΥΜΕ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΣΕ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ ΚΑΙ ΝΑΥΑΓΙΑ ΜΕ ΤΕΤΟΙΟ ΤΡΟΠΟ ΩΣΤΕ ΝΑ ΕΛΑΧΙΣΤΟΠΟΙΗΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑ ΔΙΑΤΑΡΑΞΗΣ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ (ΓΙΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ, ΚΑΤΕΥΘΥΝΟΥΜΕ ΜΟΝΑΧΑ ΕΠΙΔΕΞΙΟΥΣ ΔΥΤΕΣ ΣΕ ΤΕΤΟΙΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ Η ΔΙΑΤΗΡΟΥΜΕ ΚΑΠΟΙΑ ΑΠΟΣΤΑΣΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΑΠΟ ΤΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ). ΑΚΟΜΑ ΚΙ ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΙ ΠΟΛΛΕΣ ΦΟΡΕΣ ΑΦΑΙΡΟΥΝ ΤΑ ΠΕΔΙΛΑ ΤΟΥΣ ΚΑΤΑ ΤΙΣ ΑΝΑΣΚΑΦΕΣ ΩΣΤΕ ΝΑ ΜΗΝ ΠΡΟΚΑΛΕΣΟΥΝ ΑΘΕΛΑ ΤΟΥΣ ΖΗΜΙΑ ΣΤΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΑΦΑΙΡΟΥΜΕ ΑΡΧΑΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΥΘΟ
Η αφαίρεση ευρημάτων από τους αρχαιολογικούς χώρους έχει ως συνέπεια την απώλεια πολύτιμης γνώσης και την στέρηση περιοχών κατάδυσης από την ανθρωπότητα. Η κάθε λέσχη καταδύσεων ας αναρωτηθεί, εάν οι αρχαιολογικοί χώροι αυτοί ή τα ναυάγια καταστραφούν, πού θα οργανώνονται οι καταδύσεις για τους δύτες της; Ο κάθε δύτης ας σκεφθεί ότι χάνεται ένας επιπλέον χώρος επίσκεψης. Ο καθένας μας ας συνειδητοποιήσει ότι η γνώση για το παρελθόν μας μπορεί να χαθεί για πάντα.
Ανελκύοντας ένα εύρημα στην επιφάνεια, διακυβεύεται η ακεραιότητά του. Πολλά αντικείμενα που παραμένουν βυθισμένα για παρατεταμένη χρονική περίοδο χάνουν ένα σημαντικό μέρος της εσωτερικής τους δομής. Όταν στεγνώσουν, συστέλλονται και παραμορφώνονται. Επίσης, όλα τα ευρήματα που ανακτώνται από τη θάλασσα έχουν απορροφήσει άλατα και άλλα χλωρίδια. Χωρίς κατάλληλη συντήρηση, και με την αφαίρεση τους από τη θάλασσα, τα άλατα αποκρυσταλλώνονται και διευρύνονται, καταστρέφοντας το αντικείμενο από το εσωτερικό του. Συγχρόνως, η εξασθενισμένη εσωτερική δομή του δεν είναι σε θέση να υποστηρίξει το βάρος του αντικειμένου. Εντός λεπτών, ή μετά από έτη, το αντικείμενο θα αποσυντεθεί ολοσχερώς. Ως εκ τούτου, όχι μόνο καταστρέφετε τον αρχαιολογικό χώρο, αλλά και το ίδιο το αντικείμενο.
Το καθετί σε ένα ναυάγιο βρίσκεται σε ισορροπία με το περιβάλλον του. Μόλις διακοπεί αυτή η ισορροπία – διότι κάτι μετακινείται ή αφαιρείται – τα υπόλοιπα αντικείμενα χάνουν την λεπτή ισορροπία τους και επισπεύδεται η αλλοίωσή τους.
Οι αρχαιολόγοι έχουν μόνο μια ευκαιρία για να ανασκάψουν σωστά ένα ναυάγιο - μόλις μετακινηθεί ή αφαιρεθεί κάτι, το πληροφοριακό πλαίσιό του καταστρέφεται, τόσο για το ίδιο το αντικείμενο που αφαιρείται, όσο και για τα αντικείμενα που μένουν. Αν αφαιρεθεί ένα κομμάτι του γρίφου, μια θεωρία μπορεί να μην είναι αποδείξιμη ή εύλογη ή μπορεί να και να μην προκύψει καν.
Μπορεί όλα τα ευρήματα να μην είναι διαγνωστικά, εντούτοις, πολλά είναι μοναδικά – δεν μπορούμε πάντα να κρίνουμε ποια είναι τα σημαντικά. Τα διαγνωστικά χαρακτηριστικά μπορεί να είναι καλυμμένα.
Το
ναυάγιο του Tektas Burnu μετέφερε 213 αμφορείς. «Θα τους λείψει ένας; Τους χρειάζονται όλους;» Εξετάστε το ακόλουθο - από τους 213 αμφορείς, μόνο ο ένας έφερε σφραγίδα με το γράμμα «Έψιλον». Αυτό οδήγησε στον προσδιορισμό του ναυαγίου ως Ερύθραινο και καθιέρωσε μια νέα σειρά αμφορέων από τις Ερυθραίες. Το Asan Burnu έφερε μόνο δύο κομμάτια κεραμικής συγκεκριμένου ρυθμού που προσδιόρισε χρονολογικά το ναυάγιο ως αρχαίο Ελληνικό. Το
ναυάγιο του Uluburun περιείχε έναν μοναδικό σκαραβαίο της Nefertiti - είναι το μοναδικό που έχει βρεθεί επειδή στην Αίγυπτο όλες οι απεικονίσεις της Nefertiti καταστράφηκαν.
«Δεν υπάρχει ναυάγιο εδώ, μόνο λίγα κομμάτια κεραμικής» Το
ναυάγιο του Sheytan Deresi εντοπίστηκε επειδή δύο και μόνο δοχεία προεξείχαν από το πυθμένα. Χωρίς αυτά, οι αρχαιολόγοι δεν θα είχαν οδηγηθεί ποτέ στην περιοχή του ναυαγίου, το οποίο μπορεί να αποδειχθεί ότι είναι ένα από τα αρχαιότερα που έχουν ανακαλυφθεί.
«Αυτός ο αρχαιολογικός χώρος είναι ήδη διαταραγμένος - δεν πειράζει εάν ένα παραπάνω αντικείμενο αφαιρεθεί» Το
ναυάγιο του Yassi Ada, που χρονολογείται στον τέταρτο αιώνα, είχε ήδη ιδιαίτερα διαταραχθεί όταν άρχισε η αρχαιολογική ανασκαφή του χώρου. Σήμερα, ο καθένας μπορεί να δει την ανακατασκευή του αρχαίου πλοίου βασισμένη στα στοιχεία που διασώθηκαν. Μπορεί μόνο να φανταστεί κανείς πόσα περισσότερα θα γνωρίζαμε εάν η περιοχή δεν ήταν διαταραγμένη.
«Τι πληροφορίες μπορούν να συλλεχθούν από ένα και μόνο κεραμικό δοχείο, από ένα νόμισμα, ή ακόμα κι από ένα κοχύλι;» Ξέρατε ότι οι επιστήμονες μπορούν να χρονολογήσουν ένα ναυάγιο από ένα κόκκο γύρης από το εσωτερικό ενός αμφορέα; Μπορούν από ένα κοχύλι συσχετισμένο με κάποιο ναυάγιο να εντοπίσουν την προέλευση του; Μπορούν να προσδιορίσουν το περιεχόμενο ενός αμφορέα που παραμένει βυθισμένος για χιλιάδες έτη; Μπορούν να προσδιορίσουν από ποιο ορυχείο προήλθε το μέταλλο ενός συγκεκριμένου ευρήματος; Η επιστήμη σήμερα έχει φτάσει σε αφάνταστο επίπεδο και θα συνεχίσει να μας εκπλήσσει στο μέλλον. Αυτό σημαίνει ότι στο μέλλον μπορεί να αναπτύξουμε τρόπους συλλογής πληροφοριών που δεν μπορούμε ακόμη και να φανταστούμε – κάθε εύρημα πρέπει να είναι σε θέση να εξετασθεί και να μελετηθεί, και αργότερα να επανεξετασθεί, να μελετηθεί και να αναλυθεί εκ νέου.
«Ακόμη κι αν τα ευρήματα αναφέρονται στις Αρχές, δεν γίνεται τίποτα και τα αντικείμενα δεν ανακτώνται.» Δεν είναι πάντα στο συμφέρον ενός ευρήματος να μεταφέρεται στην επιφάνεια. Αυτό έχει καθοριστεί από τη διεθνή κοινότητα μέσω της
διεθνούς Συνθήκης για τη Προστασία της Υποβρύχιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Όταν ένα αντικείμενο έρθει σε ισορροπία με το περιβάλλον του, ο ρυθμός εξασθένησης του μειώνεται σημαντικά και ως εκ τούτου, παραμένοντας ανέπαφο, θα συνεχίσει να συντηρείται υποβρυχίως. Οι αρχαιολόγοι αφαιρούν ευρήματα από το βυθό εάν και μόνο οι κατάλληλοι ερευνητές, ο απαραίτητος εξοπλισμός, και τα απαραίτητα κονδύλια είναι διαθέσιμα προκειμένου να είναι βέβαιοι ότι τα ευρήματα θα συντηρηθούν, ερευνηθούν, εκτεθούν και αποθηκευτούν καταλλήλως. Ταυτοχρόνως, ωστόσο, μια περιοχή μπορεί να μελετηθεί, να χαρτογραφηθεί, και να ερμηνευθεί προκειμένου να συμβάλει στη γνώση μας, χωρίς απαραιτήτως να μετακινηθεί ή να αφαιρεθεί οποιοδήποτε αντικείμενο. Το αρχείο της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων της Ελλάδας διαθέτει περίπου 1000 δηλωμένους αρχαιολογικούς χώρους, εκ των οποίων οι 300 έχουν ήδη καταγραφεί.
Οι περισσότερες αρχαιότητες δεν είναι πολύτιμες στην παράνομη αγορά - η ιστορική αξία τους, όμως, μπορεί να είναι ανεκτίμητη. Μια βασική προϋπόθεση της αρχαιολογίας είναι ότι ο αρχαιολόγος πρόκειται να μοιραστεί την γνώση που ανακτάται από τα ευρήματα και να εμπνεύσει το ευρύ κοινό για το παρελθόν τους.
Κανένας δεν έχει το δικαίωμα να αφαιρέσει οτιδήποτε από όποιο αρχαιολογικό χώρο, δεδομένου ότι δεν του ανήκει. Η υποβρύχια πολιτιστική κληρονομιά ανήκει σε όλους μας - πρέπει να προστατευθεί για όλο τον κόσμο, για την Ελλάδα, και για χάρη της ίδιας της πολιτιστικής κληρονομιάς μας. Αποτελεί μέρος της προέλευσής μας, της ταυτότητάς μας και της υπερηφάνειας μας.
Η διατάραξη οποιουδήποτε υποβρύχιου αρχαιολογικού χώρου ή/και η αφαίρεση ευρημάτων είναι απολύτως παράνομη και τιμωρητέα με υψηλά πρόστιμα, και μέχρι 10 χρόνια φυλάκισης (δείτε το τμήμα εννέα του νόμου για την
Προστασία των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιά
